CHÂM NGÔN 1
1 Châm ngôn của Sa-lô-môn, con trai Đa-vít, Vua Y-sơ-ra-ên:
2 Đặng khiến cho người ta hiểu biết sự khôn ngoan và điều khuyên dạy, Cùng phân biệt các lời thông sáng;
3 Để nhận lãnh điều dạy dỗ theo sự khôn ngoan, Sự công bình, lý đoán, và sự chánh trực;
4 Hầu cho người ngu dốt được sự khôn khéo, Gã trai trẻ được sự tri thức và sự dẽ dặt.
5 Kẻ khôn sẽ nghe và thêm lên sự học vấn, Người thông sáng sẽ được rộng mưu trí,
6 Để hiểu biết châm ngôn, thí dụ, Và lời của người khôn ngoan, cùng câu đố nhiệm của họ.
7 Sự kính sợ Đức Giê-hô-va là khởi đầu sự tri thức; Còn kẻ ngu muội khinh bỉ sự khôn ngoan và lời khuyên dạy.
8 Hỡi con, hãy nghe lời khuyên dạy của cha, Chớ bỏ phép tắc của mẹ con;
9 Vì ấy sẽ như một dây hoa trên đầu con, Giống như những vòng đeo quanh cổ của con.
10 Hỡi con, nếu kẻ tội nhơn kiếm thế quyến dụ con, Chớ khứng theo.
11 Nếu chúng nó nói: "Hãy đến cùng chúng ta, phục rình làm đổ huyết người, Núp đợi hại vô cớ kẻ chẳng tội;
12 Chúng ta sẽ nuốt sống chúng nó như âm phủ, Và còn nguyên vẹn như kẻ xuống mồ mả;
13 Chúng ta sẽ được các thứ của báu, Chất đầy nhà chúng ta những của cướp;
14 Hãy lấy phần ngươi với chúng ta, Chúng ta cả thảy sẽ có một túi bạc mà thôi."
15 Hỡi con, đừng đi đường cùng chúng nó; Hãy cầm giữ chơn con, chớ vào lối của họ;
16 Vì chơn chúng nó chạy đến sự ác, Lật đật làm đổ huyết ra.
17 Vì giăng lưới ra trước mặt các loài có cánh Lấy làm luống công thay;
18 Chánh những người ấy thật phục mưu làm đổ huyết mình ra, Và núp rình hại mạng sống mình.
19 Đó là đường của những kẻ tham lợi bất nghĩa; Lợi như thể đoạt lấy mạng sống của kẻ được nó.
20 Sự khôn ngoan hô lên ngoài đường, Cất tiếng dội ra nơi phố chợ;
21 Khôn ngoan kêu la ở đầu đường dộn dực ồn ào; Tại cửa thành, và nội trong thành người phán lời mình ra,
22 Mà rằng: Hỡi kẻ ngu dốt, các ngươi sẽ mến sự ngu dại cho đến bao giờ? Kẻ nhạo báng sẽ ưa sự nhạo báng, Và kẻ dại dột sẽ ghét sự tri thức cho đến chừng nào?
23 Nhân vì ta trách các ngươi, các ngươi khá trở lại; Kìa, ta sẽ đổ thần linh ta trên các ngươi; Ta sẽ làm cho các ngươi biết những lời của ta.
24 Bởi vì ta kêu gọi, mà các ngươi không khứng nghe, Ta giơ tay ta ra, lại chẳng có ai chủ ý;
25 Nhưng các ngươi đã bỏ hết lời khuyên dạy ta, Không chịu lời quở trách ta;
26 Nên trong lúc các ngươi bị tai nạn, ta cũng sẽ chê cười, Khi sự sợ hãi giáng cho các ngươi, ắt ta sẽ nhạo báng;
27 Khi sự sợ hãi các ngươi xảy đến thình lình như gió bão, Tai nạn xông vào các ngươi như cơn trốt, Và sự ngặt nghèo, khốn cực giáng trên các ngươi.
28 Bấy giờ chúng nó sẽ kêu cầu cùng ta, nhưng ta sẽ không đáp lời; Sáng sớm chúng nó sẽ tìm ta, nhưng không gặp được.
29 Aáy bởi vì chúng nó ghét sự hiểu biết, Không chọn lấy sự kính sợ Đức Giê-hô-va,
30 Cũng không muốn theo sự khuyên dạy ta, Và chê bai các lời quở trách ta;
31 Vì vậy chúng nó sẽ ăn bông trái của đường lối mình, Và được no nê mưu chước của mình riêng.
32 Vì sự bội nghịch của kẻ ngu dốt sẽ giết chúng nó, Và sự yên ổn của kẻ dại dột sẽ làm hại cho chúng nó.
33 Nhưng ai khứng nghe ta ắt sẽ ở an nhiên vô sự, Được bình tịnh, không sợ tai họa nào.
Proverbs 1
1 The proverbs of Solomon son of David, king of Israel:
2 for gaining wisdom and instruction;
for understanding words of insight;
3 for receiving instruction in prudent behavior,
doing what is right and just and fair;
4 for giving prudence to those who are simple,
knowledge and discretion to the young—
5 let the wise listen and add to their learning,
and let the discerning get guidance—
6 for understanding proverbs and parables,
the sayings and riddles of the wise.
7 The fear of the Lord is the beginning of knowledge,
but fools[c] despise wisdom and instruction.
8 Listen, my son, to your father’s instruction
and do not forsake your mother’s teaching.
9 They are a garland to grace your head
and a chain to adorn your neck.
10 My son, if sinful men entice you,
do not give in to them.
11 If they say, “Come along with us;
let’s lie in wait for innocent blood,
let’s ambush some harmless soul;
12 let’s swallow them alive, like the grave,
and whole, like those who go down to the pit;
13 we will get all sorts of valuable things
and fill our houses with plunder;
14 cast lots with us;
we will all share the loot”—
15 my son, do not go along with them,
do not set foot on their paths;
16 for their feet rush into evil,
they are swift to shed blood.
17 How useless to spread a net
where every bird can see it!
18 These men lie in wait for their own blood;
they ambush only themselves!
19 Such are the paths of all who go after ill-gotten gain;
it takes away the life of those who get it.
20 Out in the open wisdom calls aloud,
she raises her voice in the public square;
21 on top of the wall[d] she cries out,
at the city gate she makes her speech:
22 “How long will you who are simple love your simple ways?
How long will mockers delight in mockery
and fools hate knowledge?
23 Repent at my rebuke!
Then I will pour out my thoughts to you,
I will make known to you my teachings.
24 But since you refuse to listen when I call
and no one pays attention when I stretch out my hand,
25 since you disregard all my advice
and do not accept my rebuke,
26 I in turn will laugh when disaster strikes you;
I will mock when calamity overtakes you—
27 when calamity overtakes you like a storm,
when disaster sweeps over you like a whirlwind,
when distress and trouble overwhelm you.
28 “Then they will call to me but I will not answer;
they will look for me but will not find me,
29 since they hated knowledge
and did not choose to fear the Lord.
30 Since they would not accept my advice
and spurned my rebuke,
31 they will eat the fruit of their ways
and be filled with the fruit of their schemes.
32 For the waywardness of the simple will kill them,
and the complacency of fools will destroy them;
33 but whoever listens to me will live in safety
and be at ease, without fear of harm.”