CÁC CHÍNH SÁCH KINH TẾ LẠ LÙNG
Tình trạng của khu vực khai thác dầu thô Alberta thuộc Canada càng ngày càng trầm trọng. Chỉ trong vòng 12 tháng, các công ty đã sa thải hơn 70,000 công nhân, đa số đều từng lãnh lương hơn 100,000 dollars một năm. Vào năm 2011, khi giá vàng tăng đến mức $1,900 dollars một ounce (bằng 28.35 gram) và dầu thô có giá là $120 dollars một thùng thì cuộc sống tại Alberta cứ như là trong mơ. Người dân với tiền bạc dồi dào tha hồ mà tiêu xài phung phí. Người ta cho biết là có những người chỉ cần làm việc tại các khu dầu mỏ trong vòng hai tuần là kiếm được hơn 20,000 dollars một cách dễ dàng và sau đó phung phí hết trong các sòng bạc (casino) mà không hề có một chút đắn đo. Nhưng ngày hôm nay nếu có ai đến Alberta thì sẽ thấy sự vắng vẽ đìu hiu của một thành phố đang hấp hối. Với giá dầu thô sụt giảm nặng nề trong gần một năm qua và theo nhận định của các chuyên gia là sẽ còn xuống thấp hơn nữa, đến mức $20 dollars một thùng, thì những thành phố phụ thuộc vào nghành dầu hỏa như Alberta sẽ không có cơ hội phục hồi sớm.
Marin Katusa, nhà đầu tư trẻ nổi tiếng từng đoán đúng việc khoáng sản mất giá trên thị trường, cho biết là Saudi Arabia có thể sẽ kèm giữ giá dầu ở mức $20 dollars trong một thời gian dài để chắc chắn rằng các công ty khai thác dầu theo kỹ thuật tạo nứt (fracking) đều phải phá sản hết thảy. Trong tình hình như vậy giới đầu tư đã nổ lực thu mua vàng, chẳng hạn như những tỷ phú có tên tuổi đứng đầu giới tài chánh như Doug Casey, Eric Sprott, George Soros, Stanley Druckenmiller và Carl Icahn.
Trong tuần nầy, Ngân hàng trung ương khối Cộng đồng chung châu Âu (ECB) sẽ thông báo chính sách mới cho các tháng tới và người ta dự đoán rằng ECB sẽ giữ nguyên lãi suất vay vốn là 0.05% như trước đây, nhưng sẽ hạ lãi suất tiền gởi ngân hàng xuống đến -0.40% (hiện nay đang là -0.30%), có nghĩa là bất cứ ai, từ tư nhân cho đến các đoàn thể, công ty lớn nhỏ, khi gởi tiền tại ngân hàng hoặc giữ tiền trong các tài khoản, thì mỗi tháng sẽ bị khấu trừ 30 xu cho mỗi 100 euro. Nếu một người có 10,000 euro gởi trong ngân hàng thì sẽ bị trừ 30 đồng tiền lời mỗi tháng (chỉ còn lại 9,970 euro mà thôi, tháng sau chỉ còn lại 9.940). Nếu ECB hạ mức lãi suất gởi tiền ngân hàng xuống -0.40% thì bắt đầu từ tháng tới người đó sẽ bị trừ đến 40 euro mỗi tháng. Đây là chính sách mà giới cầm quyền tại châu Âu nghĩ rằng sẽ phục hồi được nền kinh tế đang suy thoái bằng cách buột người dân phải tiêu xài chớ không được tiết kiệm.
Từ khi nền kinh tế toàn cầu gặp khủng hoảng vào năm 2008, nhiều chuyên gia tài chánh đã nói đến chính sách rãi tiền cho dân chúng để tăng sức mua trong xã hội và nhờ đó mà vực dậy thị trường thương mại trong nước. Họ gọi chính sách nầy là ‘tiền từ máy bay trực thăng’ (helicopter money – HM). Từ trước đến nay các ngân hàng trung ương khi in thêm tiền mặt đều cốt ý là để cho các công ty tài chánh lớn vay mượn mà đầu tư. Nhưng cách đó không giúp được cho nền kinh tế chung bao nhiêu và tình trạng suy thoái vẫn tiếp diễn. Nay thì họ suy nghĩ đến việc in tiền và phát cho dân chúng tiêu xài. Hiện tại chính sách nầy đang được một số quốc gia châu Âu áp dụng, chẳng hạn như tại Phần lan (Finland), chính phủ Helsinki đang dự tính sẽ phát tiền (được gọi là lương căn bản – basic income) cho tất cả các công dân từ 18 tuổi trở lên để họ có thêm khả năng mua sắm ngoài số tiền mà họ tự kiếm được mỗi tháng. Chính phủ Hòa lan (Holland) đã thử áp dụng chính sách HM tại thành phố Utrecht vào đầu tháng Giêng vừa qua. Tại Thụy sĩ thì chính quyền sẽ tổ chức thăm dò ý kiến của dân chúng trong toàn quốc vào tháng Sáu tới đây để xem là có thể áp dụng được chính sách HM hay không. Họ dự định là sẽ gởi cho mỗi công dân (bất kể người đó có việc làm hay là đang thất nghiệp) một ngân phiếu trị giá $3,200 mỗi tháng để tiêu xài. Ngày hôm nay (thứ Hai 3/7) thì chính quyền thành phố Ontario của Canada vừa thông báo rằng họ đang bàn thảo về chính sách HM và sẽ sớm gởi đến cho dân chúng trong tiểu bang mỗi tháng một ngân phiếu để tăng cường sức mua sắm. Họ cho biết đây là kế hoạch thử nghiệm để xem hiệu quả của nó đối với nền kinh tế tại tiểu bang như thế nào. Chưa nghe họ cho biết ngân phiếu ấy là bao nhiêu.